-
1 sententio
sententiare, sententiavi, sententiatus Vdecree; L:pronounce sentence -
2 reddo
red-do, dĭdi, dĭtum, 3 (old fut. reddibo = reddam, Plaut. Cas. 1, 41; id. Men. 5, 7, 49, acc. to Non. 476, 27; id. Fragm. ap. Non. 508, 9; pass. reddibitur, id. Ep. 1, 1, 22), v. a.I.Lit., to give back, return, restore (freq. and class.;(β).syn. restituo): reddere est quod debeas ei cujus est volenti dare,
Sen. Ben. 7, 19, 2:ut mihi pallam reddat, quam dudum dedi,
Plaut. Men. 4, 2, 109; 4, 3, 5; cf.:potes nunc mutuam drachmam dare mihi unam, quam cras reddam tibi?
id. Ps. 1, 1, 84;so corresp. to dare,
id. ib. 1, 1, 89; id. Stich. 4, 1, 42:quid si reddatur illi, unde empta est,
id. Merc. 2, 3, 83; id. Men. 3, 3, 21 sq.; Ter. Ad. 5, 9, 24 sq. et saep.; cf.the foll.: ea, quae utenda acceperis, majore mensurā, si modo possis, jubet reddere Hesiodus,
Cic. Off. 1, 15, 48;so corresp. to accipere,
id. Lael. 8, 26; 16, 58; id. Rep. 2, 5, 10; Sen. Ben. 1, 1, 13:accipe quod nunquam reddas mihi,
Hor. S. 2, 3, 66; Verg. G. 4, 172; id. A. 8, 450 et saep.:si quid ab omnibus conceditur, id reddo ac remitto,
I give it back and renounce it, Cic. Sull. 30, 84: Th. Redde argentum aut virginem. Ph. Quod argentum, quam tu virginem, me reposcis? Plaut. Curc. 5, 2, 14:ut (virginem) suis Restituam ac reddam,
Ter. Eun. 1, 2, 67;so with restituere,
Liv. 3, 68 al.; cf.:reddere alias tegulas, i. e. restituere,
Plaut. Most. 1, 2, 29: obsides, Naev. ap. Non. 474, 19; so Caes. B. G. 1, 35; 1, 36; 6, 12:captivos,
id. ib. 7, 90; Liv. 26, 50:ho mines,
Cic. Q. Fr. 1, 1, 7 al.:corpora (mor tuorum),
Verg. A. 11, 103; cf. id. ib. 2, 543:equos,
Cic. Rep. 4, 2, 2; Suet. Aug. 38:suum cuique,
Cic. Rosc. Am. 47, 136:hereditatem mulieri,
id. Fin. 2, 18, 58:sive paribus paria redduntur,
i. e. are set against, opposed to, id. Or. 49, 164:nosmet ipsos nobis reddidistis,
id. Red. in Sen. 1, 1:redditus Cyri solio Phraates,
Hor. C. 2, 2, 17:reddas incolumem, precor,
id. ib. 1, 3, 7:ut te reddat natis carisque,
id. S. 1, 1, 83:redditus terris Daedalus,
Verg. A. 6, 18; cf.:patriis aris,
id. ib. 11, 269:oculis nostris,
id. ib. 2, 740:tenebris,
id. ib. 6, 545:sed jam urbi votisque publicis redditus,
Plin. Pan. 60, 1:ex magnā desperatione saluti redditus,
Just. 12, 10, 1:quin tu primum salutem reddis, quam dedi,
Plaut. Bacch. 2, 3, 11:operam da, opera reddibitur tibi,
id. Ep. 1, 1, 22; so id. Men. 4, 2, 101: cum duo genera liberalitatis sint, unum dandi beneficii, alterum reddendi, demus nec ne, in nostrā potestate est;non reddere viro bono non licet,
Cic. Off. 1, 15, 48; so Sen. Ben. 1, 1 sq.; and cf. Plaut. Pers. 5, 1, 10:redde his libertatem,
id. Poen. 5, 4, 17; so,Lyciis libertatem ademit, Rhodiis reddidit,
Suet. Claud. 25:patriam,
Liv. 5, 51 fin.:sibi ereptum honorem,
Verg. A. 5, 342:conspectum,
id. ib. 9, 262 al.:se ipse convivio reddidit,
betook himself again to the banquet, returned, Liv. 23, 9 fin.:quae belua reddit se catenis,
Hor. S. 2, 7, 71:se reddidit astris,
Sil. 4, 119; so,lux terris,
Verg. A. 8, 170:se iterum in arma,
id. ib. 10, 684.—Poet., with inf.:(γ).sua monstra profundo Reddidit habere Jovi,
Stat. Th. 1, 616.—Absol. (rare and poet.), of a river:II.sic modo conbibitur, modo Redditur ingens Erasinus,
is swallowed up... reappears, Ov. M. 15, 275. —Transf.1.To give up, hand over, deliver, impart, assign; to yield, render, give, grant, bestow, pay, surrender, relinquish, resign (syn.:b.trado, refero): Cincius eam mihi abs te epistulam reddidit, quam tu dederas,
Cic. Att. 1, 20, 1; so,litteras (alicui),
id. ib. 2, 1, 1; id. Fam. 2, 17, 1:litteras a te mihi reddidit stator tuus,
id. ib. 2, 1, 1; Caes. B. C. 1, 1; 2, 20; 3, 33; Sall. C. 34, 3; cf.mandata,
Suet. Tib. 16:pretium alicui pro benefactis ejus,
Plaut. Capt. 5, 1, 20:hoccine pretii,
id. As. 1, 2, 2; cf.:praemia debita (along with persolvere grates),
Verg. A. 2, 537:cetera praemia (with dare),
id. ib. 9, 254:primos honores,
id. ib. 5, 347:gratiam alicui (for the usual referre gratiam),
Sall. J. 110, 4:reddunt ova columbae,
Juv. 3, 202:obligatam Jovi dapem,
Hor. C. 2, 7, 17:o fortunata mors, quae naturae debita, pro patriā est potissimum reddita,
Cic. Phil. 14, 12, 31; cf.:vitam naturae reddendam,
id. Rep. 1, 3, 5; so, vitam. Lucr. 6, 1198:debitum naturae morbo,
i. e. to die by disease, Nep. Reg. 1 fin.:lucem,
Ov. Tr. 3, 3, 35:ultimum spiritum,
Vell. 2, 14, 2; cf. id. 2, 22, 2; 2, 35 fin.;2, 87, 2: animam caelo,
id. ib. 123 fin.; cf.animas (with moriuntur),
Verg. G. 3, 495:hanc animam, vacuas in auras,
Ov. P. 2, 11, 7:caute vota reddunto,
to pay, offer, render, Cic. Leg. 2, 9, 22; so,vota,
Verg. E. 5, 75; Just. 11, 10, 10:tura Lari,
Tib. 1, 3, 34:liba deae,
Ov. F. 6, 476:fumantia exta,
Verg. G. 2, 194; Tac. H. 4, 53; cf.:graves poenas,
i. e. to suffer, Sall. J. 14, 21:promissa viro,
Verg. A. 5, 386 al.:tibi ego rationem reddam?
will render an account, Plaut. Aul. 1, 1, 6; so,rationem,
id. Trin. 2, 4, 114; Cic. Tusc. 1, 17, 38;v. ratio: animam a pulmonibus respirare et reddere,
to give off, exhale, id. N. D. 2, 54, 136; cf.:ut tibiae sonum reddunt,
give forth, Quint. 11, 3, 20; so,sonum,
id. 9, 4, 40; 66; Sen. Ep. 108; Hor. A. P. 348:vocem,
Verg. A. 3, 40; 7, 95; 8, 217 (with mugiit); Hor. A. P. 158:stridorem,
Ov. M. 11, 608:murmura,
id. ib. 10, 702:flammam,
Plin. 37, 2, 11, § 36 et saep.; so,alvum,
Cels. 2, 12, 2:bilem,
id. 7, 23:sanguinem,
to vomit, Plin. Ep. 5, 19, 6 (just before:sanguinem rejecit): urinam,
Plin. 8, 42, 66, § 165:calculum,
id. 28, 15, 61, § 217:catulum partu,
Ov. M. 15, 379; cf.so of parturition,
id. ib. 10, 513; id. H. 16, 46:fructum, quem reddunt praedia,
yield, produce, Ter. Phorm. 4, 3, 75; Ov. P. 1, 5, 26; Col. 2, 16, 2; Pall. Febr. 9, 4; Plin. 18, 9, 20, § 87; cf. Tib. 2, 6, 22; Quint. 12, 10, 25:generi nostro haec reddita est benignitas,
is imparted to, Plaut. Stich. 1, 3, 27; cf.: nulla quies est [p. 1539] Reddita corporibus primis, Lucr. 2, 96. — Hence, poet., redditum esse, in gen., = factum esse, esse:una superstitio, superis quae reddita divis,
which is given, belongs to the gods, Verg. A. 12, 817:quibus et color et sapor una reddita sunt cum odore,
Lucr. 2, 681; cf. id. 2, 228 Munro ad loc.; Juv. 1, 93; Orell. ad Hor. Ep. 2, 1, 216:neque iis petentibus jus redditur,
is dispensed, granted, Caes. B. G. 6, 13:alicui jus,
Quint. 11, 2, 50; cf.:alicui testimonium reddere industriae,
id. 11, 1, 88:quod reliquum vitae virium, id ferro potissimum reddere volebant,
to yield, sacrifice, Cic. Verr. 2, 5, 34, § 89:quibus ille pro meritis... jura legesque reddiderat,
had conferred upon it the power of self-jurisdiction, Caes. B. G. 7, 76; cf Liv. 9, 43, 23 Drak.:Lanuvinis sacra sua reddita,
id. 8, 14:conubia,
to bestow, grant, id. 4, 5:peccatis veniam,
Hor. S. 1, 3, 75:nomina facto vera,
to call by the right name, Ov. Tr. 3, 6, 36.— Hence,Jurid. t. t.:2.judicium,
to appoint, grant, fix the time for a trial, Ter. Phorm. 2, 3, 57; Caes. B. C. 2, 18; Quint. 7, 4, 43; Tac. A. 1, 72:jus,
to administer justice, pronounce sentence, id. ib. 6, 11; 13, 51; id. H. 3, 68; id. G. 12; Suet. Vit. 9 et saep.—To give up, yield, abandon to one that which has not been taken away, but only threatened or in danger:3.Thermitanis urbem, agros legesque suas reddere,
Cic. Verr. 2, 2, 37, § 90 ( = relinquere, id. ib. 2, 2, 36, §88): Orestis leges suae redditae,
left undisturbed, Liv. 33, 34, 6; 9, 43, 23 (cf. restituere); 29, 21, 7.—To give back, pay back; hence, to take revenge for, punish, inflict vengeance for:4.per eum stare quominus accepta ad Cannas redderetur hosti clades,
Liv. 24, 17, 7:reddidit hosti cladem,
id. 24, 20, 2:redditaque aequa Cannensi clades,
id. 27, 49, 5.—To give back in speech or writing, i. e.a.To translate, render (syn.:b.converto, transfero): cum ea, quae legeram Graece, Latine redderem,
Cic. de Or. 1, 34, 155:verbum pro verbo,
id. Opt. Gen. 5:verbo verbum,
Hor. A. P. 133; cf. Ov. Tr. 5, 7, 54.—To repeat, declare, report, narrate, recite, rehearse (freq. in Quint.):c.ut quae secum commentatus esset, ea sine scripto verbis iisdem redderet, quibus cogitasset,
Cic. Brut. 88, 301; cf. Quint. 10, 6, 3:sive paria (verba) paribus redduntur, sive opponuntur contraria,
Cic. Or. 49, 164:reddere quae restant,
id. Brut. 74, 258:tertium actum de pastionibus,
Varr. R. R. 3, 17, 1:nomina per ordinem audita,
Quint. 11, 2, 23:causas corruptae eloquentiae,
id. 8, 6, 76:quid cuique vendidissent,
id. 11, 2, 24:dictata,
to repeat, rehearse, Hor. Ep. 1, 18, 14; id. S. 2, 8, 80:carmen,
to recite, deliver, id. C. 4, 6, 43:cum talia reddidit hospes,
Ov. M. 6, 330; Lucr. 2, 179:causam,
id. F. 1, 278:insigne exemplum suo loco,
Tac. H. 4, 67.—To answer, reply ( poet.):5.veras audire et reddere voces,
Verg. A. 1, 409; 6, 689:Aeneas contra cui talia reddit,
id. ib. 10, 530;2, 323: auditis ille haec placido sic reddidit ore,
id. ib. 11, 251 et saep.; cf.responsa,
id. G. 3, 491:responsum,
Liv. 38, 9; 3, 60; Verg. A. 6, 672.—To give back or render a thing according to its nature or qualities; to represent, imitate, express, resemble ( poet. and in post - Aug. prose):6.quas hominum reddunt facies,
Lucr. 6, 812:faciem locorum,
Ov. M. 6, 122; 7, 752:lux aemula vultum Reddidit,
gave back, reflected, Stat. Achill. 2, 191:formam alicujus,
Sil. 3, 634:et qui te nomine reddet Silvius Aeneas,
Verg. A. 6, 768; cf.:jam Phoebe toto fratrem cum redderet orbe,
Luc. 1, 538:paternam elegantiam in loquendo,
Quint. 1, 1, 6; 6, 3, 107; cf.:odorem croci saporemque,
i. e. to smell and taste like saffron, Plin. 36, 23, 55, § 177:imaginem quandam uvae,
id. 34, 12, 32, § 123:flammam excellentis purpurae et odorem maris,
id. 35, 6, 27, § 46:Apelleā redditus arte Mentor,
Mart. 11, 10, 2.—To give back, return a thing changed in some respect:7.senem illum Tibi dedo ulteriorem lepide ut lenitum reddas,
Plaut. Bacch. 5, 2, 31; cf.:quas tu sapienter mihi reddidisti opiparas opera tua,
id. Poen. 1, 1, 4.— Hence, in gen.,To make or cause a thing to be or appear something or somehow; to render (very freq. and class.; cf.:facio, redigo): reddam ego te ex ferā fame mansuetem,
Plaut. As. 1, 2, 19; id. Capt. 4, 2, 42:eam (servitutem) lenem reddere,
id. ib. 2, 5, 1: tutiorem et opulentiorem vitam reddere, Cic. Rep. 1, 2, 3:haec itinera infesta reddiderat,
Caes. B. C. 3, 79:aliquem insignem,
Verg. A. 5, 705:obscuraque moto Reddita forma lacu est,
dimmed by the disturbance of the water, Ov. M. 3, 476:homines ex feris et immanibus mites reddidit et mansuetos,
Cic. Inv. 1, 2, 2: omnes Catilinas Acidinos postea reddidit, has made all the Catilines seem to be Acidini, i. e. patriots, in comparison with himself, id. Att. 4, 3, 3:aliquid perfectum,
Plaut. As. 1, 1, 109:aliquid effectum,
to accomplish, id. Ps. 1, 3, 152; 1, 5, 116; 5, 2, 14:omne transactum,
id. Capt. 2, 2, 95:actum,
id. Trin. 3, 3, 90:dictum ac factum,
Ter. Heaut. 4, 5, 12.— With ut and subj.:hic reddes omnia Quae sunt certa ei consilia incerta ut sient,
Ter. And. 2, 3, 15.— Pass. = fieri scripsit fasciculum illum epistularum totum sibi aquā madidum redditum esse, Cic. Q. Fr. 2, 12, 4; Just. 16, 4, 6; 22, 7, 2:per sudorem corpus tantum imbecillius redditur,
Cels. 3, 3, 19; cf. Just. 29, 4, 3; 42, 5, 4; 44, 1, 10; Flor. 3, 5, 17; Val. Max. 4, 3 prooem.; Lact. 4, 26, 33. -
3 dīcō
dīcō dīxī, dictus (imper. dīc; perf. often <*>ync. dīxtī; P. praes. gen. plur. dīcentum for dīcentium, O.), ere [DIC-], to say, speak, utter, tell, mention, relate, affirm, declare, state, assert: ille, quem dixi, mentioned: stuporem hominis vel dicam pecudis attendite, or rather: neque dicere quicquam pensi habebat, S.: in aurem Dicere nescio quid puero, whisper, H.: Quid de quoque viro et cui dicas, H.: quam tertiam esse Galliae partem dixeramus, Cs.: dico eius adventu copias instructas fuisse: derectos se a vobis dicunt, Cs.: qui dicerent, nec tuto eos adituros, nec, etc., L.— Pass: de hoc Verri dicitur, habere eum, etc., it is reported to Verres that, etc.: dicitur, ad ea referri omnes nostras cogitationes, they say: quam (partem) Gallos obtinere dictum est, I have remarked, Cs.: ut supra dictum est, S.: sicut ante dictum est, N.: Facete dictum, smartly said, T.: multa facete dicta: centum pagos habere dicuntur, Cs.: qui primus Homeri libros sic disposuisse dicitur: ubi dicitur cinxisse Semiramis urbem, O.— Supin. abl.: dictu opus est, T.: nil est dictu facilius, T.— Prov.: dictum ac factum, no sooner said than done, T.— To assert, affirm, maintain: quem esse negas, eundem esse dicis.—Of public speaking, to pronounce, deliver, rehearse, speak: oratio dicta de scripto: sententiam: qui primus sententiam dixerit, voted: sententiae dicebantur, the question was put: testimonium, to give evidence: causam, to plead: ius, to pronounce judgment: ad quos? before whom (as judges)?: ad ista dicere, in reply to: dixi (in ending a speech), I have done.—To describe, relate, sing, celebrate, tell, predict: maiora bella dicentur, L.: laudes Phoebi, H.: Alciden puerosque Ledae, H.: te carmine, V.: Primā dicte mihi Camenā, H.: versūs, V.: carmina fistulā, accompany, H.: cursum mihi, foretell, V.: fata Quiritibus, H.: hoc (Delphi), O.— To urge, offer: non causam dico quin ferat, I have no objection, T. — To pronounce, utter, articulate: cum rho dicere nequiret, etc.— To call, name: me Caesaris militem dici volui, Cs.: cui Ascanium dixere nomen, L.: Quem dixere Chaos, O.: Chaoniamque omnem Troiano a Chaone dixit, V.: Romanos suo de nomine, V.: Hic ames dici pater, H.: lapides Ossa reor dici, O.: dictas a Pallade terras Linquit, O.— Prov.: dici beatus Ante obitum nemo debet, O. — To name, appoint (to an office): se dictatorem, Cs.: magistrum equitum, L.: arbitrum bibendi, H.— To appoint, set apart, fix upon, settle: pecuniam omnem suam doti: hic nuptiis dictust dies, T.: diem operi: dies conloquio dictus est, Cs.: locum consciis, L.: legem his rebus: foederis uequas leges, V.: legem tibi, H.: legem sibi, to give sentence upon oneself, O.: eodem Numida inermis, ut dictum erat, accedit, S.—In phrases with potest: non dici potest quam flagrem desiderio urbis, it is beyond expression: quantum desiderium sui reliquerit dici vix potest, can hardly be told.— To tell, bid, admonish, warn, threaten: qui diceret, ne discederet, N.: Dic properet, bid her hasten, V.: dic Ad cenam veniat, H.: Tibi ego dico annon? T.: tibi equidem dico, mane, T.: tibi dicimus, O.: dixi, I have said it, i. e. you may depend upon it, T.: Dixi equidem et dico, I have said and I repeat it, H.— To mean, namely, to wit: non nullis rebus inferior, genere dico et nomine: Caesari, patri dico: cum dico mihi, senatui dico populoque R.* * *Idicare, dicavi, dicatus Vdedicate, consecrate, set apart; devote; offerIIdicere, additional forms Vsay, talk; tell, call; name, designate; assert; set, appoint; plead; orderIIIdicere, dixi, dictus Vsay, talk; tell, call; name, designate; assert; set, appoint; plead; order -
4 dico
1.dĭco, āvi, ātum, 1 (dixe for dixisse, Val. Ant. ap. Arn. 5, 1; DICASSIT dixerit, Paul. ex Fest. p. 75, 15; rather = dicaverit), v. a. [orig. the same word with 2. dīco; cf. the meaning of abdĭco and abdīco, of indĭco and indīco, dedĭco, no. II. A. al., Corss. Ausspr. 1, 380].I.To proclaim, make known. So perh. only in the foll. passage: pugnam, Lucil. ap. Non. 287, 30.—Far more freq.,II.Relig. t. t., to dedicate, consecrate, devote any thing to a deity or to a deified person (for syn. cf.: dedico, consecro, inauguro).A.Prop.: et me dicabo atque animam devotabo hostibus, Att. ap. Non. 98, 12:2.donum tibi (sc. Jovi) dicatum atque promissum,
Cic. Verr. 2, 5, 72; cf.:ara condita atque dicata,
Liv. 1, 7 (for which aram condidit dedicavitque, id. 28, 46 fin.); so,aram,
id. 1, 7; 1, 20:capitolium, templum Jovis O. M.,
id. 22, 38 fin.:templa,
Ov. F. 1, 610:delubrum ex manubiis,
Plin. 7, 26, 27, § 97:lychnuchum Apollini,
id. 34, 3, 8, § 14:statuas Olympiae,
id. 34, 4, 9, § 16:vehiculum,
Tac. G. 40:carmen Veneri,
Plin. 37, 10, 66, § 178; cf. Suet. Ner. 10 fin. et saep.:cygni Apollini dicati,
Cic. Tusc. 1, 30, 73.—With a personal object, to consecrate, to deify (cf. dedico, no. II. A. b.):B.Janus geminus a Numa dicatus,
Plin. 34, 7, 16, § 34:inter numina dicatus Augustus,
Tac. A. 1, 59.—Transf., beyond the relig. sphere.1.To give up, set apart, appropriate a thing to any one: recita;* 2.aurium operam tibi dico,
Plaut. Bacch. 4, 9, 72; so,operam,
id. Ps. 1, 5, 147; Ter. Ph. 1, 2, 12:hunc totum diem tibi,
Cic. Leg. 2, 3, 7:tuum studium meae laudi,
id. Fam. 2, 6, 4:genus (orationis) epidicticum gymnasiis et palaestrae,
id. Or. 13, 42:librum Maecenati,
Plin. 19, 10, 57, § 177; cf.:librum laudibus ptisanae,
id. 18, 7, 15, § 75 al.:(Deïopeam) conubio jungam stabili propriamque dicabo,
Verg. A. 1, 73; cf. the same verse, ib. 4, 126:se Crasso,
Cic. de Or. 3, 3, 11; cf.: se Remis in clientelam, * Caes. B. G. 6, 12, 7:se alii civitati,
to become a free denizen of it, Cic. Balb. 11, 28;for which: se in aliam civitatem,
id. ib. 12 fin. —(I. q. dedico, no. II. A.) To consecrate a thing by using it for the first time:2.nova signa novamque aquilam,
Tac. H. 5, 16.— Hence, dĭcātus, a, um, P. a. (acc. to no. II.), devoted, consecrated, dedicated:loca Christo dedicatissima, August. Civ. Dei, 3, 31: CONSTANTINO AETERNO AVGVSTO ARRIVS DIOTIMVS... N. M. Q. (i. e. numini majestatique) EIVS DICATISSIMVS,
Inscr. Orell. 1083.dīco, xi, ctum, 3 ( praes. DEICO, Inscr. Orell. 4848; imp. usu. dic; cf. duc, fac, fer, from duco, etc., DEICVNTO, and perf. DEIXSERINT, P. C. de Therm. ib. 3673; imp. dice, Naev. ap. Fest. p. 298, 29 Müll.; Plaut. Capt. 2, 2, 109; id. Bac. 4, 4, 65; id. Merc. 1, 2, 47 al.; cf. Quint. 1, 6, 21; fut. dicem = dicam, Cato ap. Quint. 1, 7, 23; cf. Paul. ex Fest. p. 72, 6 Müll.—Another form of the future is dicebo, Novius ap. Non. 507 (Com. v. 8 Rib.). — Perf. sync.:I.dixti,
Plaut. As. 4, 2, 14; id. Trin. 2, 4, 155; id. Mil. 2, 4, 12 et saep.; Ter. And. 3, 1, 1; 3, 2, 38; id. Heaut. 2, 3, 100 et saep.; Cic. Fin. 2, 3, 10; id. N. D. 3, 9, 23; id. Caecin. 29, 82; acc. to Quint. 9, 3, 22.— Perf. subj.:dixis,
Plaut. Capt. 1, 2, 46; Caecil. ap. Gell. 7, 17 fin.:dixem = dixissem,
Plaut. Pseud. 1, 5, 84; inf. dixe = dix isse, Plaut. Fragm. ap. Non. 105, 23; Varr. ib. 451, 16; Arn. init.; Aus. Sept. Sap. de Cleob. 8; inf. praes. pass. dicier, Ter. Eun. 4, 4, 32; Vatin. in Cic. Fam. 5, 9 al.), v. a. [root DIC = DEIK in deiknumi; lit., to show; cf. dikê, and Lat. dicis, ju-dex, dicio], to say, tell, mention, relate, affirm, declare, state; to mean, intend (for syn. cf.: for, loquor, verba facio, dicto, dictito, oro, inquam, aio, fabulor, concionor, pronuntio, praedico, recito, declamo, affirmo, assevero, contendo; also, nomino, voco, alloquor, designo, nuncupo; also, decerno, jubeo, statuo, etc.; cf. also, nego.—The person addressed is usually put in dat., v. the foll.: dicere ad aliquem, in eccl. Lat., stands for the Gr. eipein pros tina, Vulg. Luc. 2, 34 al.; cf. infra I. B. 2. g).Lit.A.In gen.:b.Amphitruonis socium nae me esse volui dicere,
Plaut. Am. 1, 1, 228:advenisse familiarem dicito,
id. ib. 1, 1, 197:haec uti sunt facta ero dicam,
id. ib. 1, 1, 304; cf. ib. 2, 1, 23:signi dic quid est?
id. ib. 1, 1, 265:si dixero mendacium,
id. ib. 1, 1, 43; cf.opp. vera dico,
id. ib. 1, 1, 238 al.:quo facto aut dicto adest opus,
id. ib. 1, 1, 15; cf.:dictu opus est,
Ter. Heaut. 5, 1, 68:nihil est dictu facilius,
id. Phorm. 2, 1, 70:turpe dictu,
id. Ad. 2, 4, 11:indignis si male dicitur, bene dictum id esse dico,
Plaut. Curc. 4, 2, 27:ille, quem dixi,
whom I have mentioned, named, Cic. de Or. 3, 12, 45 et saep.: vel dicam = vel potius, or rather:stuporem hominis vel dicam pecudis attendite,
Cic. Phil. 2, 12, 30; cf.:mihi placebat Pomponius maxime vel dicam minime displicebat,
id. Brut. 57, 207; so id. ib. 70, 246; id. Fam. 4, 7, 3 al.—Dicitur, dicebatur, dictum est, impers. with acc. and inf., it is said, related, maintained, etc.; or, they say, affirm, etc.: de hoc (sc. Diodoro) Verri dicitur, habere eum, etc., it is reported to Verres that, etc., Cic. Verr. 2, 4, 18:c.non sine causa dicitur, ad ea referri omnes nostras cogitationes,
id. Fin. 3, 18, 60; so,dicitur,
Nep. Paus. 5, 3; Quint. 5, 7, 33; 7, 2, 44; Ov. F. 4, 508:Titum multo apud patrem sermone orasse dicebatur, ne, etc.,
Tac. H. 4, 52; so,dicebatur,
id. A. 1, 10:in hac habitasse platea dictum'st Chrysidem,
Ter. And. 4, 5, 1:dictum est,
Caes. B. G. 1, 1, 5; Liv. 38, 56; Quint. 6, 1, 27:ut pulsis hostibus dici posset, eos, etc.,
Caes. B. G. 1, 46, 3. Cf. also: hoc, illud dicitur, with acc. and inf., Cic. Fin. 5, 24, 72; id. de Or. 1, 33, 150; Quint. 4, 2, 91; 11, 3, 177 al. —Esp. in histt. in reference to what has been previously related:ut supra dictum est,
Sall. J. 96, 1:sicut ante dictum est,
Nep. Dion. 9, 5; cf. Curt. 3, 7, 7; 5, 1, 11; 8, 6, 2 et saep.—(See Zumpt, Gram. § 607.) Dicor, diceris, dicitur, with nom. and inf., it is said that I, thou, he, etc.; or, they say that I, thou, etc.:d.ut nos dicamur duo omnium dignissimi esse,
Plaut. As. 2, 2, 47: cf. Quint. 4, 4, 6:dicar Princeps Aeolium carmen ad Italos Deduxisse modos,
Hor. Od. 3, 30, 10 al.:illi socius esse diceris,
Plaut. Rud. 1, 2, 72: aedes Demaenetus ubi [p. 571] dicitur habitare, id. As. 2, 3, 2:qui (Pisistratus) primus Homeri libros confusos antea sic disposuisse dicitur, ut nunc habemus,
Cic. de Or. 3, 34, 137 et saep.:quot annos nata dicitur?
Plaut. Cist. 4, 2, 89:is nunc dicitur venturus peregre,
id. Truc. 1, 1, 66 et saep. In a double construction, with nom. and inf., and acc. and inf. (acc. to no. b. and c.): petisse dicitur major Titius... idque ab eis facile (sc. eum) impetrasse, Auct. B. Afr. 28 fin.; so Suet. Oth. 7.—Dictum ac factum or dictum factum (Gr. hama epos hama ergon), in colloq. lang., no sooner said than done, without delay, Ter. And. 2, 3, 7:B.dictum ac factum reddidi,
it was "said and done" with me, id. Heaut. 4, 5, 12; 5, 1, 31; cf.:dicto citius,
Verg. A. 1, 142; Hor. S. 2, 2, 80; and:dicto prope citius,
Liv. 23, 47, 6.—In partic.1.Pregn.a.To assert, affirm a thing as certain (opp. nego):b.quem esse negas, eundem esse dicis,
Cic. Tusc. 1, 6, 12; cf.:dicebant, ego negabam,
id. Fam. 3, 8, 5; and:quibus creditum non sit negantibus, iisdem credatur dicentibus?
id. Rab. Post. 12, 35.—For dico with a negative, nego is used, q. v.; cf. Zumpt, Gram. § 799;2.but: dicere nihil esse pulchrius, etc.,
Liv. 30, 12, 6; 21, 9, 3 Fabri; so,freq. in Liv. when the negation precedes,
id. 30, 22, 5; 23, 10, 13 al.; cf. Krebs, Antibar. p. 355.—dico is often inserted parenthetically, to give emphasis to an apposition:3.utinam C. Caesari, patri, dico adulescenti contigisset, etc.,
Cic. Phil. 5, 18, 49; id. Tusc. 5, 36, 105; id. Planc. 12, 30; Quint. 9, 2, 83; cf. Cic. Or. 58, 197; id. Tusc. 4, 16, 36; Sen. Ep. 14, 6; id. Vit. Beat. 15, 6; Quint. 1, 6, 24:ille mihi praesidium dederat, cum dico mihi, senatui dico populoque Romano,
Cic. Phil. 11, 8, 20; Sen. Ep. 83, 12; Plin. Ep. 2, 20, 2; 3, 2, 2.—In rhetor. and jurid. lang., to pronounce, deliver, rehearse, speak any thing.(α).With acc.:(β).oratio dicta de scripto,
Cic. Planc. 30 fin.; cf.:sententiam de scripto,
id. Att. 4, 3, 3:controversias,
Quint. 3, 8, 51; 9, 2, 77:prooemium ac narrationem et argumenta,
id. 2, 20, 10:exordia,
id. 11, 3, 161:theses et communes locos,
id. 2, 1, 9:materias,
id. 2, 4, 41:versus,
Cic. Or. 56, 189; Quint. 6, 3, 86:causam, of the defendant or his attorney,
to make a defensive speech, to plead in defence, Cic. Rosc. Am. 5; id. Quint. 8; id. Sest. 8; Quint. 5, 11, 39; 7, 4, 3; 8, 2, 24 al.; cf.causas (said of the attorney),
Cic. de Or. 1, 2, 5; 2, 8, 32 al.:jus,
to pronounce judgment, id. Fl. 3; id. Fam. 13, 14; hence the praetor's formula: DO, DICO, ADDICO; v. do, etc.—With ad and acc. pers., to plead before a person or tribunal:(γ).ad unum judicem,
Cic. Opt. Gen. 4, 10:ad quos? ad me, si idoneus videor qui judicem, etc.,
id. Verr. 2, 2, 29, § 72; Liv. 3, 41.—With ad and acc. of thing, to speak in reference to, in reply to:(δ).non audeo ad ista dicere,
Cic. Tusc. 3, 32, 78; id. Rep. 1, 18, 30.—Absol.:4.nec idem loqui, quod dicere,
Cic. Or. 32:est oratoris proprium, apte, distincte, ornate dicere,
id. Off. 1, 1, 2; so,de aliqua re pro aliquo, contra aliquem, etc., innumerable times in Cic. and Quint.: dixi, the t. t. at the end of a speech,
I have done, Cic. Verr. 1 fin. Ascon. and Zumpt, a. h. 1.;thus, dixerunt, the t. t. by which the praeco pronounced the speeches of the parties to be finished,
Quint. 1, 5, 43; cf. Spald. ad Quint. 6, 4, 7.— Transf. beyond the judicial sphere:causam nullam or causam haud dico,
I have no objection, Plaut. Mil. 5, 34; id. Capt. 3, 4, 92; Ter. Ph. 2, 1, 42.—To describe, relate, sing, celebrate in writing (mostly poet.):b.tibi dicere laudes,
Tib. 1, 3, 31; so,laudes Phoebi et Dianae,
Hor. C. S. 76:Dianam, Cynthium, Latonam,
id. C. 1, 21, 1:Alciden puerosque Ledae,
id. ib. 1, 12, 25:caelestes, pugilemve equumve,
id. ib. 4, 2, 19:Pelidae stomachum,
id. ib. 1, 6, 5:bella,
id. Ep. 1, 16, 26; Liv. 7, 29:carmen,
Hor. C. 1, 32, 3; id. C. S. 8; Tib. 2, 1, 54:modos,
Hor. C. 3, 11, 7:silvestrium naturas,
Plin. 15, 30, 40, § 138 et saep.:temporibus Augusti dicendis non defuere decora ingenia,
Tac. A. 1, 1; id. H. 1, 1:vir neque silendus neque dicendus sine cura,
Vell. 2, 13.—Of prophecies, to predict, foretell:5.bellicosis fata Quiritibus Hac lege dico, ne, etc.,
Hor. C. 3, 3, 58:sortes per carmina,
id. A. P. 403:quicquid,
id. S. 2, 5, 59:hoc (Delphi),
Ov. Tr. 4, 8, 43 et saep.—To pronounce, articulate a letter, syllable, word: Demosthenem scribit Phalereus, cum Rho dicere nequiret, etc., Cic. Div. 2, 46, 96; id. de Or. 1, 61, 260; Quint. 1, 4, 8; 1, 7, 21 al.—6.To call, to name: habitum quendam vitalem corporis esse, harmoniam Graii quam dicunt, Lucr. 3, 106; cf.: Latine dicimus elocutionem, quam Graeci phrasin vocant, Quint. 8, 1, 1:7.Chaoniamque omnem Trojano a Chaone dixit,
Verg. A. 3, 335:hic ames dici pater atque princeps,
Hor. Od. 1, 2, 50:uxor quondam tua dicta,
Verg. A. 2, 678 et saep. —Prov.:dici beatus ante obitum nemo debet,
Ov. M. 3, 135.—To name, appoint one to an office:8.ut consules roget praetor vel dictatorem dicat,
Cic. Att. 9, 15, 2: so,dictatorem,
Liv. 5, 9; 7, 26; 8, 29:consulem,
id. 10, 15; 24, 9; 26, 22 (thrice):magistrum equitum,
id. 6, 39:aedilem,
id. 9, 46:arbitrum bibendi,
Hor. Od. 2, 7, 26 et saep.—To appoint, set apart. fix upon, settle:9.nam mea bona meis cognatis dicam, inter eos partiam,
Plaut. Mil. 3, 1, 113; cf. Pompon. ap. Non. 280, 19:dotis paululum vicino suo,
Afran. ib. 26:pecuniam omnem suam doti,
Cic. Fl. 35: quoniam inter nos nuptiae sunt dictae, Afran. ap. Non. 280, 24; cf.:diem nuptiis,
Ter. And. 1, 1, 75:diem operi,
Cic. Verr. 2, 1, 57:diem juris,
Plaut. Men. 4, 2, 16:diem exercitui ad conveniendum Pharas,
Liv. 36, 8; cf. id. 42, 28, and v. dies:locum consiliis,
id. 25, 16:leges pacis,
id. 33, 12; cf.:leges victis,
id. 34, 57:legem tibi,
Hor. Ep. 2, 2, 18; Ov. M. 6, 137; cf.:legem sibi,
to give sentence upon one's self, id. ib. 13, 72:pretium muneri,
Hor. C. 4, 8, 12 et saep.—With inf.: prius data est, quam tibi dari dicta, Pac. ap. Non. 280, 28. — Pass. impers.:eodem Numida inermis, ut dictum erat, accedit,
Sall. J. 113, 6.—To utter, express, esp. in phrases:10.non dici potest, dici vix potest, etc.: non dici potest quam flagrem desiderio urbis,
Cic. Att. 5, 11, 1; 5, 17, 5:dici vix potest quanta sit vis, etc.,
id. Leg. 2, 15, 38; id. Verr. 2, 4, 57, § 127; id. Or. 17, 55; id. Red. ad Quir. 1, 4; cf. Quint. 2, 2, 8; 11, 3, 85.—(Mostly in colloq. lang.) Alicui, like our vulg. to tell one so and so, for to admonish, warn, threaten him:11.dicebam, pater, tibi, ne matri consuleres male,
Plaut. As. 5, 2, 88; cf. Nep. Datam. 5; Ov. Am. 1, 14, 1.—Esp. freq.:tibi (ego) dico,
I tell you, Plaut. Curc. 4, 2, 30; id. Bacch. 4, 9, 76; id. Men. 2, 3, 27; id. Mil. 2, 2, 62 et saep.; Ter. And. 1, 2, 33 Ruhnk.; id. ib. 4, 4, 23; id. Eun. 2, 3, 46; 87; Phaedr. 4, 19, 18; cf.:tibi dicimus,
Ov. H. 20, 153; id. M. 9, 122; so, dixi, I have said it, i. e. you may depend upon it, it shall be done, Ter. Phorm. 2, 3, 90; 92.—Dicere sacramentum or sacramento, to take an oath, to swear; v. sacramentum.II.Transf., i. q. intellego, Gr. phêmi, to mean so and so; it may sometimes be rendered in English by namely, to wit:A.nec quemquam vidi, qui magis ea, quae timenda esse negaret, timeret, mortem dico et deos,
Cic. N. D. 1, 31, 86; id. de Or. 3, 44, 174: M. Sequar ut institui divinum illum virum, quem saepius fortasse laudo quam necesse est. At. Platonem videlicet dicis, id. Leg. 3, 1:uxoris dico, non tuam,
Plaut. As. 1, 1, 30 et saep.—Hence, dictum, i, n., something said, i. e. a saying, a word.In gen.: haut doctis dictis certantes sed male dictis, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 274 Vahl.; acc. to Hertz.: nec maledictis); so,B.istaec dicta dicere,
Plaut. Trin. 1, 2, 40:docta,
id. ib. 2, 2, 99; id. Men. 2, 1, 24; Lucr. 5, 113; cf.condocta,
Plaut. Poen. 3, 2, 3:meum,
id. As. 2, 4, 1:ridiculum,
id. Capt. 3, 1, 22:minimum,
Cic. Fam. 1, 9:ferocibus dictis rem nobilitare,
Liv. 23, 47, 4 al.:ob admissum foede dictumve superbe,
Lucr. 5, 1224; cf.facete,
Plaut. Capt. 1, 2, 73; id. Poen. 3, 3, 24; Ter. Eun. 2, 2, 57; Cic. Off. 1, 29, 104 al.:lepide,
Plaut. Most. 1, 3, 103:absurde,
id. Capt. 1, 1, 3:vere,
Nep. Alc. 8, 4:ambigue,
Hor. A. P. 449 et saep.—Pleon.:feci ego istaec dicta quae vos dicitis (sc. me fecisse),
Plaut. Casin. 5, 4, 17.—In partic.1.A saying, maxim, proverb:2.aurea dicta,
Lucr. 3, 12; cf.veridica,
id. 6, 24: Catonis est dictum. Pedibus compensari pecuniam, Cic. Fl. 29 fin. Hence, the title of a work by Caesar: Dicta collectanea (his Apophthegmata, mentioned in Cic. Fam. 9, 16), Suet. Caes. 56.—Esp. freq.,For facete dictum, a witty saying, bon-mot, Enn. ap. Cic. de Or. 2, 54 fin. (cf. Cic. ap. Macr. S. 2, 1 fin.); Cic. Phil. 2, 17; Quint. 6, 3, 2; 16; 36; Liv. 7, 33, 3; Hor. A. P. 273 et saep.; cf. also, dicterium.—3.Poetry, verse (abstr. and concr.): dicti studiosus, Enn. ap. Cic. Brut. 18, 71:4.rerum naturam expandere dictis,
Lucr. 1, 126; 5, 56:Ennius hirsuta cingat sua dicta corona,
Prop. 4 (5), 1, 61.—A prediction, prophecy, Lucr. 1, 103; Verg. A. 2, 115; Val. Fl. 2, 326 al.; cf. dictio.—5.An order, command:6.dicto paruit consul,
Liv. 9, 41; cf. Verg. A. 3, 189; Ov. M. 8, 815:haec dicta dedit,
Liv. 3, 61; cf. id. 7, 33; 8, 34; 22, 25 al.: dicto audientem esse and dicto audire alicui, v. audio.—A promise, assurance:illi dixerant sese dedituros... Cares, tamen, non dicto capti, etc.,
Nep. Milt. 2, 5; Fur. ap. Macr. S. 6, 1, 34. -
5 sententia
sententia ae, f [SENT-], a way of thinking, opinion, judgment, sentiment, thought, notion, purpose, determination, decision, will, desire: de hac re eius sententia, T.: sententiae atque opinionis meae volui esse participes: adhuc in hac sum sententiā, ut, etc.: variis dictis sententiis, quarum pars censebant, etc., Cs.: locos ac sententias huius disputationis tradere, extracts and leading thoughts: si honestatem tueri ac retinere sententia est, if one's purpose be: stat sententia tradere, etc., she is resolved, O.: sic stat sententia, O.: de cognatorum sententiā manu missi, according to the wish: de omnium sententiā pronuntiatum, unanimously: quod quem umquam de suā sententiā facere ausum? on his own responsibility, L.—Prov.: Quot homines, tot sententiae, many men, many minds, T.—Abl. with pron poss. or genit.: errat longe meā quidem sententiā, in my judgment, T.— With ex: Istuc tibi ex sententiā tuā obtigisse laetor, to your satisfaction, T.: ex meā sententiā rem p. gessimus, as I wished: evenisse ex sententiā? satisfactorily, T.: ex sententiā navigasse, prosperously.—Esp., in taking an oath: (maiores) iurare ex sui animi sententiā quemque voluerunt, to the best of his knowledge and belief, i. e. conscientiously: ex mei animi sententiā, inquit, ut non deseram, etc., without mental reservation, L.: Ex tui animi sententiā tu uxorem habes? Non hercule, inquit, ex mei animi sententiā, in all sincerity...? no, not to suit me.—An official determination, decision, sentence, judgment, vote: quos priores sententiam rogabat: factum est senatūs consultum in meam sententiam: decerni cunctis sententiis, unanimously: victos paucis sententiis, by a small majority, L.: meae partes exquirendae magis sententiae quam dandae sunt, i. e. my office is to put the question rather than to vote, L.: in eam sententiam ire, to support the resolution, L.: omnibus sententiis absolvi (in a conference of judges): sententiam dicere, pronounce judgment. —Sense, meaning, intent, signification, idea, notion: oratione quam sententiā lenior, in language than in meaning: quod dicitur habet hanc, ut opinor, sententiam: cuius praecepti tanta vis, tanta sententia est, ut, etc., such depth of meaning.—A thought expressed, sentence, period: dum de singulis sententiis breviter disputo: Est brevitate opus, ut currat sententia, etc., H.— An aphorism, apophthegm, maxim, axiom, saying: selectae brevesque sententiae: sapientibus sententiis ornata oratio.* * *opinion, feeling, way of thinking; thought, meaning, sentence/period; purpose -
6 pronuncio
prō-nuntĭo ( prōnunc-), āvi, ātum, 1, v. n. and a., to make publicly known, to publish, proclaim, announce (cf.: edico, promulgo).I.Lit.A.In gen.: palam [p. 1467] de sellā ac tribunali pronuntiat, sese ejus nomen recepturum, Cic. Verr. 2, 2, 38, § 94:B.cum consules amplius de consilii sententiā pronuntiavissent,
id. Brut. 22, 86:sententiam,
to deliver the verdict, id. Fin. 2, 12, 36:judex ita pronuntiavit,
pronounced the decision, id. Off. 3, 16, 66:re auditā, pronuntiare,
id. Fin. 1, 7, 24:leges,
id. Phil. 1, 10, 24:signum,
Hirt. B. G. 8, 15:proelium in posterum diem,
Liv. 24, 14:iter,
id. 30, 10; Curt. 4, 8, 16; 7, 2, 1:rem in venundando,
to notify at the time of sale, Cic. Off. 3, 16, 66:jusserunt pronuntiare, ut, etc.,
Caes. B. G. 5, 33, 3; cf.:pronuntiare jusserunt, ne quis ab loco discederet,
id. ib. 5, 34:rerum omnium maximus judex, cujus est non argumentari sed pronuntiare verum,
Lact. 3, 1, 11.—Of a public crier:pronuntiare victorum nomina,
Cic. Fam. 5, 12, 8; Suet. Dom. 10.—In partic.1. 2.To sentence (post-class.); with inf.:3.protectores pronuntiati vertere solum in exilio,
Amm. 15, 3, 12; cf.:ad bestias,
Tert. Res. Carn. 16; Dig. 40, 1, 23.—To promise, proclaim, offer as a reward:II.praemia militi,
Liv. 2, 20; 31, 45:pecuniam,
Cic. Clu. 29, 78:tribunis vocatis nummos,
Sen. Ep. 118, 3; Suet. Caes. 19:militibus donativum,
id. Galb. 16:beneficia,
id. Ner. 24:munus populo,
id. Caes. 26:quippe Darius mille talenta interfectori Alexandri daturum pronuntiari jusserat,
Curt. 3, 5, 15.— Absol.:pronuntiasse (sc. nummos),
Cic. Planc. 18, 45.—Transf.A.To speak any thing in public, to recite, rehearse, declaim, deliver, pronounce, etc.:2.versus multos uno spiritu pronuntiare,
Cic. de Or. 1, 61, 261; 1, 19, 88; 2, 19, 79; id. Div. 2, 5, 14; Auct. Her. 4, 56, 69; Quint. 11, 3, 12 sq.; Plin. Ep. 3, 5, 12 et saep.—Esp., to act, perform on the stage:B.intente instanterque,
Plin. Ep. 5, 19, 16:actores pronuntiare dicuntur,
Varr. L. L. 6, § 58 Müll.:Lucceia mima centum annis in scenā pronuntiavit,
Plin. 7, 48, 49, § 158.—To tell, announce, relate, narrate, report:C.cum eam rem scisset et non pronuntiasset,
Cic. Off. 3, 16, 66:mercatores quibus ex regionibus veniant, pronuntiare cogunt,
Caes. B. G. 4, 5, 2:quae gesta sunt pronuntiare,
id. ib. 7, 38:aliquid sincere,
id. ib. 7, 20:alius jam capta castra pronuntiat,
id. ib. 6, 36.—To utter, pronounce (cf.:appello, dico): neque tamen ad particula accentu acuto pronuntiatur,
Gell. 6 (7), 8, 8, §2: Castorem mediă syllabă productă,
Quint. 1, 5, 60; 9, 4, 34:verba corrupte,
Gell. 13, 30, 2.—Hence, prōnuntĭātum ( prōnunc-), i, n. In logic, a proposition, axiom; a translation of the Gr. axiôma, Cic. Tusc. 1, 7, 14; cf. Gell. 16, 8, 8. -
7 pronuntio
prō-nuntĭo ( prōnunc-), āvi, ātum, 1, v. n. and a., to make publicly known, to publish, proclaim, announce (cf.: edico, promulgo).I.Lit.A.In gen.: palam [p. 1467] de sellā ac tribunali pronuntiat, sese ejus nomen recepturum, Cic. Verr. 2, 2, 38, § 94:B.cum consules amplius de consilii sententiā pronuntiavissent,
id. Brut. 22, 86:sententiam,
to deliver the verdict, id. Fin. 2, 12, 36:judex ita pronuntiavit,
pronounced the decision, id. Off. 3, 16, 66:re auditā, pronuntiare,
id. Fin. 1, 7, 24:leges,
id. Phil. 1, 10, 24:signum,
Hirt. B. G. 8, 15:proelium in posterum diem,
Liv. 24, 14:iter,
id. 30, 10; Curt. 4, 8, 16; 7, 2, 1:rem in venundando,
to notify at the time of sale, Cic. Off. 3, 16, 66:jusserunt pronuntiare, ut, etc.,
Caes. B. G. 5, 33, 3; cf.:pronuntiare jusserunt, ne quis ab loco discederet,
id. ib. 5, 34:rerum omnium maximus judex, cujus est non argumentari sed pronuntiare verum,
Lact. 3, 1, 11.—Of a public crier:pronuntiare victorum nomina,
Cic. Fam. 5, 12, 8; Suet. Dom. 10.—In partic.1. 2.To sentence (post-class.); with inf.:3.protectores pronuntiati vertere solum in exilio,
Amm. 15, 3, 12; cf.:ad bestias,
Tert. Res. Carn. 16; Dig. 40, 1, 23.—To promise, proclaim, offer as a reward:II.praemia militi,
Liv. 2, 20; 31, 45:pecuniam,
Cic. Clu. 29, 78:tribunis vocatis nummos,
Sen. Ep. 118, 3; Suet. Caes. 19:militibus donativum,
id. Galb. 16:beneficia,
id. Ner. 24:munus populo,
id. Caes. 26:quippe Darius mille talenta interfectori Alexandri daturum pronuntiari jusserat,
Curt. 3, 5, 15.— Absol.:pronuntiasse (sc. nummos),
Cic. Planc. 18, 45.—Transf.A.To speak any thing in public, to recite, rehearse, declaim, deliver, pronounce, etc.:2.versus multos uno spiritu pronuntiare,
Cic. de Or. 1, 61, 261; 1, 19, 88; 2, 19, 79; id. Div. 2, 5, 14; Auct. Her. 4, 56, 69; Quint. 11, 3, 12 sq.; Plin. Ep. 3, 5, 12 et saep.—Esp., to act, perform on the stage:B.intente instanterque,
Plin. Ep. 5, 19, 16:actores pronuntiare dicuntur,
Varr. L. L. 6, § 58 Müll.:Lucceia mima centum annis in scenā pronuntiavit,
Plin. 7, 48, 49, § 158.—To tell, announce, relate, narrate, report:C.cum eam rem scisset et non pronuntiasset,
Cic. Off. 3, 16, 66:mercatores quibus ex regionibus veniant, pronuntiare cogunt,
Caes. B. G. 4, 5, 2:quae gesta sunt pronuntiare,
id. ib. 7, 38:aliquid sincere,
id. ib. 7, 20:alius jam capta castra pronuntiat,
id. ib. 6, 36.—To utter, pronounce (cf.:appello, dico): neque tamen ad particula accentu acuto pronuntiatur,
Gell. 6 (7), 8, 8, §2: Castorem mediă syllabă productă,
Quint. 1, 5, 60; 9, 4, 34:verba corrupte,
Gell. 13, 30, 2.—Hence, prōnuntĭātum ( prōnunc-), i, n. In logic, a proposition, axiom; a translation of the Gr. axiôma, Cic. Tusc. 1, 7, 14; cf. Gell. 16, 8, 8. -
8 damnō
damnō āvī, ātus, āre [damnum], to adjudge guilty, condemn, convict: reum: damnarent an absolverent: delicta mariti, i. e. believe him guilty, O.: causa damnata, decided unfavorably: contra edictum fecisse damnari: ambitūs damnatus, Cs.: furti: eo crimine damnari: Clodio interfecto, eo nomine erat damnatus, Cs.: existimatione damnatus, by public opinion: de maiestate damnatus: damnatus, quod praebuisset, etc., L.: ducent damnatum domum, will condemn and drag home (as a fraudulent debtor), T.: damnatum poenam sequi oportebat, if convicted, Cs. — To sentence, doom: capitis, Cs.: octupli damnari, mulcted: absentem capitalis poenae, L.: falso damnati crimine mortis, V.: longi laboris, H.: tertiā parte agri, L.: morti, L.: a Popilio decem milibus aeris, i. e. prosecuted by P., and fined, L.: gladiatorum dare centum Damnati paria, i. e. bound by the will, H.— To condemn, blame, disapprove, reject: nimios amores, O.: facto damnandus in uno, O.: sua lumina, the evidence of, O.: consilium, Cu.— To consecrate, devote, condemn as a sacrifice: caput Orco, V.: Quem damnet labor (sc. leto), V.—With voti (poet. also votis), to grant one's prayer (and thus exact fulfilment of a vow): dixit nunc demum se voti esse damnatum, N.: ut damnarentur ipsi votorum, L.: damnabis tu quoque votis (agricolas), V.* * *damnare, damnavi, damnatus V TRANSpass/pronounce judgement, find guilty; deliver/condemn/sentence; harm/damn/doom; discredit; seek/secure condemnation of; find fault; bind/oblige under a will -
9 dampno
dampnare, dampnavi, dampnatus V TRANSpass/pronounce judgement, find guilty; deliver/condemn/sentence; harm/damn/doom; discredit; seek/secure condemnation of; find fault; bind/oblige under a will -
10 interloquor
I.In gen.:II.siccine mihi interloquere?
Ter. Heaut. 4, 3, 13.— Absol., Gell. 14, 2, 19:ipse raro et breviter interlocutus,
Plin. Ep. 7, 6, 6.—In law, to pronounce an interlocutory sentence:si judex ita interlocutus sit, Vim fecisti,
Dig. 48, 19, 32 al.
См. также в других словарях:
pronounce sentence — phrase to announce in a court of law what someone’s punishment for a crime will be The jury found her guilty and the judge pronounced sentence. Thesaurus: appearing in courthyponym Main entry: pronounce … Useful english dictionary
pronounce sentence — index condemn (punish), convict Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 … Law dictionary
pronounce sentence — to announce in a court of law what someone s punishment for a crime will be The jury found her guilty and the judge pronounced sentence … English dictionary
Pronounce — Pro*nounce , v. t. [imp. & p. p. {Pronounced}; p. pr. & vb. n. {Pronounging}.] [F. prononcer, L. pronunciare; pro before, forth + nunciare, nuntiare, to announce. See {Announce}.] [1913 Webster] 1. To utter articulately; to speak out or… … The Collaborative International Dictionary of English
sentence — Synonyms and related words: Parthian shot, acquittal, act on, action, adage, address, adjectival phrase, adjudge, adjudicate, affirmation, allegation, ana, analects, anathematize, anathematizing, answer, aphorism, apostrophe, apothegm, article,… … Moby Thesaurus
pronounce — verb 1 (T) to make the sound of a letter, word etc, especially in the correct way: How do you pronounce your name? 2 to officially state that something is true: pronounce sb/sth (to be) sth: The victim was pronounced dead on arrival. | I now… … Longman dictionary of contemporary English
pronounce */*/ — UK [prəˈnaʊns] / US verb Word forms pronounce : present tense I/you/we/they pronounce he/she/it pronounces present participle pronouncing past tense pronounced past participle pronounced 1) [transitive] to say the sounds of letters or words I… … English dictionary
pronounce — pro|nounce [ prə nauns ] verb transitive ** 1. ) to say the sounds of letters or words: I find some Japanese words very difficult to pronounce. Busy is pronounced to rhyme with dizzy. Did I pronounce your name correctly? 2. ) FORMAL to formally… … Usage of the words and phrases in modern English
pronounce — pro|nounce [prəˈnauns] v [Date: 1300 1400; : Old French; Origin: pronuncier, from Latin pronuntiare, from nuntius messenger ] 1.) [T] to make the sound of a letter, word etc, especially in the correct way →↑pronunciation ▪ How do you pronounce… … Dictionary of contemporary English
pronounce — pronounceable, adj. pronounceableness, n. pronouncer, n. /preuh nowns /, v., pronounced, pronouncing. v.t. 1. to enunciate or articulate (sounds, words, sentences, etc.). 2. to utter or sound in a particular manner in speaking: He pronounces his… … Universalium
sentence — I UK [ˈsentəns] / US [ˈsent(ə)ns] noun [countable] Word forms sentence : singular sentence plural sentences *** 1) a group of words, usually including a subject and a verb, that express a statement, question, or instruction. A written sentence… … English dictionary